काली माता हिन्दू धर्मकी एक प्रमुख देवी

प्रनिता श्रेष्ठ
कक्षा : ६
नबरत्न लाईफ स्कूल , भक्तपुर 

काली माता हिन्दू धर्मकी एक प्रमुख देवी हुन्, जो शक्ति, विनाश, र पुनर्जन्मको प्रतीकका रूपमा सम्मानित छिन् । काली माता दुर्गा माताको एक अत्यन्त शक्तिशाली रूप हुन्, जसलाई तान्त्रिक परम्परामा विशेष महत्त्व दिइन्छ। उनी कालो वर्णकी, विशाल र उग्र रूप धारण गरेकी, अनेकौं हात भएका र राक्षसहरुको विनाशक रूपमा चित्रित गरिन्छिन्। उनको प्रतिमा प्रायः रक्तरञ्जित जिव्रो बाहिर निकालेको, खप्परमाला लगाएको र राक्षसको टाउको बोकेको रूपमा देखाइन्छ।

काली माताको उत्पत्ति र महिमा पुराण र तन्त्र ग्रन्थहरुमा विस्तृत रूपमा वर्णन गरिएको छ। मार्कण्डेय पुराणमा उल्लेख छ कि जब दुर्गा माताले राक्षसहरुको समूहलाई परास्त गर्न सकिनन्, तब उनको तेस्रो नेत्रबाट काली माताको उत्पत्ति भयो। काली माताले आफ्नो प्रचण्ड रूपमा ती राक्षसहरुलाई संहार गरिन् र संसारलाई शान्ति प्रदान गरिन्। उनको नाम काली काल अर्थात् समयबाट आएको हो, जो समयको नियन्त्रणमा रहने, उसको विनाश गर्ने शक्तिका रूपमा चिनिन्छिन्।

नेपाल र भारतका विभिन्न स्थानहरुमा काली माताको विशेष पूजा गरिन्छ। विशेष गरी दशैँ, काली पूजाको समयमा भक्तजनले काली माताको भव्य आराधना गर्दछन्। काठमाडौँको प्रसिद्ध गुह्येश्वरी मन्दिर र दक्षिणकाली मन्दिर काली मातालाई समर्पित छन्। यहाँ हरेक वर्ष हजारौं भक्तजन काली माताको दर्शन र पूजाअर्चनाका लागि आउने गर्दछन्।

काली माताको उपासनाले भक्तजनलाई साहस, शक्ति र निडरता प्रदान गर्दछ भन्ने विश्वास छ। उनी नकारात्मक शक्तिहरुको विनाश गर्दै आफ्ना भक्तजनलाई संरक्षण र अनुग्रह प्रदान गर्छिन्। तान्त्रिक साधकहरु विशेष गरी काली माताको आराधना गरेर आध्यात्मिक सिद्धि प्राप्त गर्ने प्रयास गर्दछन्। काली माताको भक्ति र साधना मानिसलाई आत्मिक शुद्धि, निडरता, र दिव्यता प्राप्त गराउने मार्गका रूपमा सम्मानित गरिएको छ।