उत्तर कोरियाको आत्मघाती ड्रोन परीक्षण, कति खतरनाक छ ?

काठमाडौँ । उत्तर कोरियाले आत्मघाती ड्रोन परीक्षण गरेको छ । तिनीहरूको डिजाइन रुसी र इरानी ड्रोनसँग मिल्दोजुल्दो छ, जसले दक्षिण कोरियामा चिन्ता बढाएको छ ।

रुस र इरानसँगको सैन्य सहयोगमा हतियार प्राप्त गरेको उत्तर कोरियाको सेनाले नयाँ आत्मघाती ड्रोन परीक्षण गर्दा देशका नेता किम जोङ उन उपस्थित थिए । उनले आफ्ना वैज्ञानिकहरूलाई यी मानवरहित सवारीसाधनका लागि आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्स विकास गर्न आग्रह गरे ।

किम जोङ उनले शनिबार एकेडेमी अफ डिफेन्स साइन्सेसको ड्रोन इन्स्टिच्युटको भ्रमण गरे र विभिन्न पूर्वनिर्धारित मार्गहरूमा उडान गरेपछि लक्ष्यलाई सही रूपमा पहिचान गर्ने र नष्ट गर्ने ड्रोनको सफल परीक्षणको साक्षी दिए । उत्तर कोरियाको समाचार एजेन्सी केसीएनएले उत्तर कोरियाली नेताले थप विविधतापूर्ण आत्मघाती ड्रोनहरू उत्पादन गर्न आह्वान गरेको छ, जसमा पानीमुनि आत्मघाती आक्रमण ड्रोनहरू, पैदल सेना र विशेष अपरेशन एकाइहरूमा प्रयोगको लागि ड्रोनहरू रहेका छन् ।

सुसाइड ड्रोनहरूलाई लोइटरिङ गन्युसन वा कामिकाजे ड्रोन पनि भनिन्छ र युक्रेन र मध्य पूर्वमा युद्धहरूमा व्यापक रूपमा प्रयोग गरिएको छ ।

यी ड्रोनहरू सामान्यतया हावामा रहन्छन् र एक निश्चित लक्ष्य पत्ता नलागेसम्म आक्रमण गर्न तयार हुन्छन् । त्यसपछि तिनीहरू टकराउँछन् र लक्ष्यमा आक्रमण गर्छन् । तिनीहरू भित्र बारूद पनि छ, जसमा विष्फोट गरेर लक्ष्य नष्ट हुन्छ । दक्षिण कोरियाको एकीकरण मन्त्रालयले प्योङयाङले आत्मघाती ड्रोन अनावरण गरेको यो पहिलो पटक भएको बताएको छ ।

केसीएनएद्वारा जारी गरिएका तस्बिरहरूले कम्तीमा चार फरक प्रकारका ड्रोनहरू देखाउँछन् । यी मध्ये केही साना रकेट इन्जिनहरूको सहयोगमा प्रक्षेपण गरिएको थियो । यी ड्रोन रुसी कम्पनीले बनाएको जाला ल्यान्सेट र इरानमा बनेको ड्रोन ‘शहीद’ जस्तै छन् ।

यी समानताहरूको बारेमा सोध्दा, दक्षिण कोरियाका संयुक्त चिफ अफ स्टाफले थप विश्लेषण आवश्यक रहेको बताए । जेसीएसका प्रवक्ताले भने, 'हामी बुझ्छौं, उत्तर कोरिया र रुसबीच विगतमा केही उपहार (ड्रोन) आदानप्रदान भएको थियो । हामीले उनीहरूमा सुधार आएको छ कि छैन भनेर विभिन्न उपायहरूको विश्लेषण गर्नुपर्छ ।'

आणविक हतियारले सुसज्जित उत्तर कोरियाको रुस र इरानसँग घनिष्ट सम्बन्ध छ र दुवैसँग सैन्य सहयोगको लामो इतिहास छ । पुटिनले यसै वर्षको जुनमा उत्तर कोरियाको भ्रमण गरेका थिए । २०२२ मा, उत्तर कोरियाली ड्रोनहरू सीमा पार गरे र सियोलमा राष्ट्रपति कार्यालय वरपर नो-फ्लाइ जोनमा प्रवेश गरे । त्यसपछि ड्रोनहरू फर्किए ।

दक्षिण कोरियाले यो वर्ष उत्तर कोरियाली ड्रोन खसाल्न लेजर हतियार प्रयोग गर्ने बताएको छ । यस्तो गर्ने यो विश्वको पहिलो देश हुनेछ । सियोलका केही अग्लो भवनहरूको छतमा एन्टी-एयरक्राफ्ट गन राखिएको छ। दक्षिण कोरिया र संयुक्त राज्य अमेरिकाले गत हप्ता वार्षिक ग्रीष्मकालीन सैन्य अभ्यास सुरु गर्‍यो, जसमा उत्तर कोरियाली ड्रोन आक्रमणलाई कसरी जवाफ दिने भन्ने अभ्यास रहेको छ ।

आत्मघाती ड्रोन वा कामिकाजे ड्रोनहरू हवाई हतियार हुन् जसले क्रूज मिसाइल र मानवरहित लडाई हवाई वाहन दुवैका तत्वहरू संयोजन गर्दछ ।

जब यी ड्रोनहरू प्रक्षेपण गरिन्छ, तिनीहरूको लक्ष्य निश्चित हुँदैन । यी लामो समयको लागि लक्षित क्षेत्र वरिपरि होभर गर्न डिजाइन गरिएको हो । तिनीहरू विशेष लक्ष्यहरू आक्रमण गर्ने अवसरहरू खोज्छन् । यी ड्रोनहरूमा वारहेड हुन्छ जुन कुनै पनि लक्ष्यमा खसेपछि विस्फोट हुन्छ । यस कारणले गर्दा तिनीहरू परम्परागत दायरा हतियारहरू भन्दा फरक छन् ।

यो प्रविधि १९८० को दशक देखि विकासमा भएको छ, र पहिलो पटक दुश्मन हवाई प्रतिरक्षा दबाउन प्रयोग गरिएको थियो । आज, यी ड्रोनहरू विभिन्न सैन्य अपरेशनहरूमा व्यापक रूपमा प्रयोग भइरहेका छन् । इजरायल एयरोस्पेस उद्योगहरू जस्तै हार्पी, हार्प र मिनी हार्पीले बनाएका प्रणालीहरू धेरै घातक साबित भएका छन् । यी ड्रोनहरू एन्टी-ट्याङ्क मिसनहरू सहित विभिन्न परिस्थितिहरूमा प्रयोग गर्न सकिन्छ ।

यिनीहरू हालैका द्वन्द्वहरूमा व्यापक रूपमा प्रयोग भएका छन्, जस्तै युक्रेन र मध्य पूर्वमा युद्ध, किनकि तिनीहरू सटीकताका साथ महत्वपूर्ण लक्ष्यहरू प्रहार गर्न सक्षम छन्, जबकि वरपरका क्षेत्रहरूमा धेरै कम क्षति पुर्‍याउँछन् । यो प्रविधि पनि द्रुत रूपमा विकसित भइरहेको छ, किनकि उत्तर कोरियाले आफ्नै भिन्नताहरू विकास गरिरहेको छ र तिनीहरूको प्रभावकारिता बढाउन एआइ समावेश गर्दैछ ।